Szkoła w Makoszowach.

          

Restauracja Kontnego i budynek nowej szkoły w Makoszowach.

Makoszowskie dzieci przed powstaniem szkoły w ich wsi uczęszczały najpierw do szkoły w Bielszowicach, następnie w okolicznych Przyszowicach. O powstaniu Makoszowskiej szkoły zaczęto obradować w marcu 1872r., a zaledwie rok później w szkolnych ławach zasiedli już uczniowie. Ofiarodawcą placu pod budowę szkoły oraz materiałów budowlanych był sam hrabia Donnersmarck.  Wykonawcą wszelkich robót był Morawiec, który swą firmę prowadził w pobliskim Zabrzu. I rok szkolny rozpoczął się w kwietniu 1873r. Kierownikiem placówki mianowano Aleksandra Nowaka – dawnego nauczyciela z Zabrza, w pracy pomagał mu jedynie jeden pomocnik zwany adjuwantem. Powiększająca liczba uczniów spowodowała, że w 1884r. Uruchomiono III klasę. Szkoła z kolejnymi latami stałą się zbyt ciasną, więc od 1886r. Zaczęto planować budowę nowej.

Rocznik 1931, lata II wojny światowej.

            Nowa szkoła Makoszowska stanęła przy dzisiejszej ul. Kruszyny 1  w ogrodzie dawnej placówki. ( Stoi tam po dziś dzień, obecnie pełniąc funkcję filii Biblioteki Miejskiej, ale również ośrodka pomocy społecznej, siedziby rady dzielnicy. Część budynku przeznaczona została również na mieszkania). Koncesję na budowę nowego obiektu wydano w lutym 1898r. Podpiwniczony, piętrowy budynek z wysokim parterem oraz z poddaszem mieszkalnym wybudowany został w całości z czerwonej cegły. Projektu A. Nitzschmann & C^{o –} pod projektem budowy podpisał się proboszcz parafii w Przyszowicach ks. Augustyn Krakowski, nauczyciel Aleksander Nowak i urzędnik gminny Halubka. Nowy budynek był znacznie obszerniejszy od frontowego wejścia, którego zwieńczeniem był wybity w cegłach krzyż (wejście do dzisiejszej Biblioteki) mieściły się sale lekcyjne po jednej z każdej strony, na środku każdej z sal umieszczono duży piec kaflowy, do izb wpadało światło dzienne przez trzy duże zaokrąglone u szczytu okna. Na wprost drzwi  wejściowych zlokalizowane były również schody na piętro. Piętro było odzwierciedleniem parteru. Na poddaszu znajdowały się dwa mniejsze pokoje. W chwili funkcjonowania placówki mogły być one przeznaczone na pokoje dla nauczycieli i kierownika szkoły. Osobnym wejściem z boku budynku obecnie nieistniejącym i zastąpionym oknem, było wejście do mieszkań nauczycielskich. Na tamte czasy mieszkania te były wręcz luksusowe. Składały się z komory, widnej kuchni, sypialni i dwóch obszernych pokoi. Mieszkanie na parterze miało również bezpośrednie przejście do części szkolnej. Piętro było wybudowane podobnie. Jedynie Poddasze w części mieszkalnej zaadaptowano na strych. Plac szkolny również został zagospodarowany. Stanęły na nim szopy, na węgiel i komórki na ziemniaki dla personelu. Po bokach szopek wybudowano z lewej strony 14 ustępów dla chłopców z prawej natomiast 6 ustępów dla dziewcząt oraz 2 lepiej wyposażone dla kadry nauczycielskiej. Pod oknami mieszkań nauczycielskich mieścił się ogród. Budynek nowej szkoły funkcjonował jednocześnie ze starym. Kierownikiem nowej szkoły został Józef Grieger, oprócz Griegera w szkole uczył nadal Nowak, wspominany jest r również nauczyciel Konstany Starozik (od 1900r.) oraz Elfryda Klemens – później Lauche. (od 1907r.) Szkoła jednak spełniała swą funkcję stosunkowo krótko. Już w 1908 r. podjęto decyzję o budowie nowej, gdyż obecna była za mała. W 1911r. Uczniowie mieli okazję zasiąść już w nowej 8 klasowej szkole. Teraz zajęcia odbywały się i w nowej szkole, ale również w jej poprzedniczce. Najstarsza zaś szkoła została sprzedana parafii i przerobiona na kościół. Wiadomym jest jednak, że mieszkania nauczycielskie mieściły się w starym budynku szkoły (przy ul. Kruszyny) aż do końca II wojny światowej. Świadczy o tym zajście z 27 stycznia 1945r. Mieszkająca w budynku przy ul. Kruszyny rodzina Drieter – prawdopodobnie kierownik szkoły bądź nauczyciel został zastrzelony w swym mieszkaniu. Jego los podzieliła żona Maria i córka Magdalena. Wiadomym jest, że zostały pochowane w okolicach cmentarza w Makoszowach, jednak ani dokładna data ani miejsce nie jest znane. W nowym budynku szkoły wymienia się już znacznie większą ilość nauczycieli można wśród nich znaleźć następujące nazwiska:

- 1914r. Otto Wiosna.

- 1914r. August Bellarin.

- 1916-1923r. Pauline Ross.

- 1918r. Johann Vogel.

- 1918r. Bruno Gaida.

- 1920r. Karl Menzel – mąż Stefanii Dudek córki Makoszowskiego kupca Martina.

- 1920-1927r. Antoni Grieger.

- 1921r. Hermann Halubka.

- 1921r. Oskar Grosse.

- 1921r. Maks Grieger.

- 1921r. Erich Lauche.

Wspomina się również dwie nauczycielki polskiego pochodzenia Hałubka i Frank, które na tajnych kursach przyuczały języka polskiego, brały również udział w powstaniach jako Sanitariuszki.

            W 1922r. Zajęcia w szkole odbywały się tylko w języku polskim. Rok później utworzono szkołę mniejszościową dla dzieci niemieckojęzycznych, która z początku nie cieszyła się zbyt wielkim powodzeniem. W latach największego zainteresowania do szkoły tej uczęszczało ponad 150 osób. Od 1922r kierownikiem szkoły był Czesław Lumbe, po roku oddał jednak swoją funkcję w ręce Jana Hassny, gdyż stan jego zdrowia nie pozwalał na dalsze zarządzanie placówką, Hassny jako kierownik szkoły pracował aż do 1939r. Ironią jest, że świadectwa w szkole mniejszościowej w Makoszowach drukowano w języku polskim.

             Od października 1939r. Szkołą zarządzał już niemiecki kierownik, całe grono nauczycielskie również zmieniono na niemieckie. Dawni Polscy nauczycieli musieli pracować jako pracownicy fizyczni, o ile takową udało im się znaleźć. Potajemnie jednak na nauki języka polskiego uczęszczała dziatwa makoszowska do nauczycielek Wiktorii Pyzik i Anny Jałowieckiej – te mimo wielkiego zagrożenia ( czyn ten był karany zsyłką do obozu koncentracyjnego) kontynuowały swoją działalność aż do końca wojny.

            Po wyzwoleniu szkołę uruchomiono już w marcu 1945r. Kierownikiem szkoły został Maksymilian Filipek, tym samym w niedługim czasie musiał porzucić funkcję organisty w Makoszowskim kościele. Wraz z nim w skład grona nauczycielskiego weszli: Maria Cichoń, Anna Jałowiecka, Wiktoria Pyzik, Bazyli Siemaszko oraz Gertruda Walocha. Pracę podjął w szkole również nie posiadający uprawnień nauczycielskich Jerzy Szczeponik. II semestr rozpoczynający się w październiku 1945r. Powitał w szkolnych murach 412 uczniów niedopuszczonych wcześniej do nauczania za sprawą listy narodowościowej podpisanej przez ich rodziców w latach okupacji.

Wiele dzieci kończyło kilka klas jednego roku, by uzupełnić stracone lata. W 1946r. W Makoszowach uczono nawet języka angielskiego!

            W 1970r. Szkole nadano imię Ludwika Waryńskiego – kopalnia Makoszowy ufundowała na to święto nowy sztandar szkolny, który przekazano w ręce dyrektora na uroczystej akademii. Od lat 50-tych zauważalna jest systematycznie spadająca liczba uczniów w placówce szkoły. Od 1997r. Do budynku szkoły przyłączono również przedszkole – odtąd pełną nazwą szkoły jest Zespół Szkolno-Przedszkolny nr 7 . Od 1998r. W budynku szkoły mieści się również Gimnazjum nr 7.

            Po Maksymilianie Filipku funkcję kierownika, a później dyrektora pełnili:

- Zenon Wykrota od 1963-1966r.

- Edward Nowak w 1966r.

- Olga Filipek II półrocze 1966r.

- Alfred Bielawski od 1967-1975r.

- Ilza Rolnik od 1975-1979r.

- Maria Miller od 1979-1980r.

- Eugeniusz Jastrzębski od 1980-1983r.

- Elżbieta Kwiatkowska od 1983-1992r.

- Ryszard Bęben od 1992-2007r.

- Marian Mleczko od 2007r.

#Makoszowy #Makoschau